1.SEJARAH PERKEMBANGAN TULISAN JAWI:
ANALISIS MENGENAI TEORI- orangkorea
2.PERKEMBANGAN TULISAN JAWI : PERBINCANGAN DARI SUDUT
PANDANGAN TIGA SARJANA-Kang kyoung seok, Hashim Musa,Amat Johari Moain- AWAL ABAD KE-20
3.Analisis gaya bahasa Melayu dan sistem tulisan Jawi berdasarkan beberapa manuskrip "Sejarah Melayu" / Kang Kyoung Seock박사논문
4.tesisSarjana
5. upsiteam/Maimunah Mukhtar
al-Bayan Arabic-English Bilingual Wordprocessor Jawi Version di Pusat Islam, Kuala Lumpur
6.SAPIAH BT. ASRI
http://eds.a.ebscohost.com/abstract?site=eds&scope=site&jrnl=18237517&AN=113219237&h=6yjoh%2f8Hz8VDm3jGFyqN501GbULa8ZJf9U93mbXJcUJepTKvZ6SM7DuJkuxwmsbgZ%2bMKee4OjC7pRqAiVZ0dNw%3d%3d&crl=c&resultLocal=ErrCrlNoResults&resultNs=Ehost&crlhashurl=login.aspx%3fdirect%3dtrue%26profile%3dehost%26scope%3dsite%26authtype%3dcrawler%26jrnl%3d18237517%26AN%3d113219237
Jawiologist UPM DrYasran's Jawiology Modul
Jawiologist UPM Prof Emrts Dr Hashim Musa's Jawiology
http://hidupduniayangsementara.blogspot.com/2010/11/sejarah-perkembangan-tulisan-jawi.html
A Practical Malay Grammar1904W.G.ShellabearA Practical Malay Grammar1904W.G.Shellabear
malayannalsByJohnLeydenChapt1~30
RuylBible1651
BrowerBible1668
BatuTarsilah&BBT
jawiology Al-Ilmu-ul-Al-Jawi
2016-09-03/04 Tokoh Korea ,meneliti tulisan jawi, cekal kaji tulisan jawi:
e.mediapermata.com.bn/files/assets/basic-html/page-25.html표지Cekal kaji Tulisan Jawi
e.mediapermata.com.bn/index.html#36-37/z내용Tokoh Korea meneliti tulisan jawi
http://e-minda.mediapermata.com.bn/index.html#표지
http://e-minda.mediapermata.com.bn/files/assets/basic-html/page-12-13.html#내용
https://www.pressreader.com/malaysia/utusan-borneo-sabah/20160511/281530815236969=16.5.11 arif/sabah종교성차관utusan-borneo-sabah
http://halaqah.net/v10/index.php?topic=7367.15;wap2
http://www.bernama.com/bernama/v8/fe/newsfeatures.php?id=1252993
http://www.ssig.gov.my/blog/2016/06/06/professor-kang-champions-jawi-writing-in-south-korea/
https://www.facebook.com/bernamaofficial/photos/a.10150341276330555.403368.188457585554/10154102503580555/?type=3& theater
https://www.facebook.com/hashtag/jawiology?source=feed_text&story_id=985732748208012
http://www.imgrum.net/tag/jawiology
https://gendangdipalu.blogspot.kr/2012/01/tulisan-jawi-kembali-ikut-ejaan-zaaba.html=kembali ke ZABA
http://adab.radenfatah.ac.id/STANDARISASI%20SISTEM%20TULISAN%20JAWI%20DI%20DUNIA%20MELAYU.pdf=standarisasi sistem tulisan jawi di dunia melayu/oleh Masyhur Dungcik
Bety/Program Studi Bahasa dan Sastra Arab Fakultas Adab dan Budaya Islam/UIN Raden Fatah Palembang
http://www.academia.edu/4903272/Sejarah_Perkembangan_Tulisan_Jawi=Sejarah Perkembangan Tulisan Jawi
http://seributentangku.blogspot.kr/2015/11/makalah-aksara-manuskrp-melayu.html
http://izshow.blogspot.kr/2014/12/hapus-jawi-kemalangan-besar-timpa-orang.html
http://maszuinna81.blogspot.kr/
http://jalanialbarawiy.blogspot.kr/2011/05/sejenak-bersama-jawi.html
http://e.koreanpress.net/print_paper.php?number=1535&news_article=nm_news_article&target=print_paper
https://core.ac.uk/download/files/452/12233361.pdf
http://www.slideshare.net/noorabib/asgment-bmm-3112
http://www.islamicmanuscripts.info/reference/books/Musa-2006-Sejarah/Musa-2006-Sejarah-000-055.pdf
=======================================================================================
http://www.ssig.gov.my/blog/2016/06/06/professor-kang-champions-jawi-writing-in-south-korea/
http://www.bernama.com/bernama/v8/bm/fe/newsfeatures.php?id=1252989--------2016.06.11Sat
https://www.facebook.com/PeribadiDrMahathirMohamad/posts/560306314064611
Dato' Hj Othman Bin Mustapha= Ketua Pengarah, Jabatan Kemajuan Islam Malaysia (Jakim)
https://www.facebook.com/DatoHjOthmanMustapha/posts/1459610957593866
http://jalanialbarawiy.blogspot.kr/2011/05/sejenak-bersama-jawi.html
http://rakyatnews.my/index.php/headlines/isu-isu-semasa/item/133472-profesor-korea-selatan-khuatir-tulisan-jawi-diancam-kepupusan
http://www.utusan.com.my/rencana/usaha-memartabat-tulisan-jawi-1.196830
http://www.pnm.gov.my/index.php/dl/535731685a32557653325679595852686269424261326869595849764d6a41784e69383058303168593138794d4445325831563064584e68626c394e5957786865584e70595335775a47593d
https://twitter.com/azlanmuhdnik/status/712586532620673024
https://www.facebook.com/MobileJawi/
https://prezi.com/hiq9li5wyvfq/kepupusan-tulisan-jawi/
http://plm.org.my/wrdp1/?p=1926
https://m.facebook.com/428437300688981/photos/a.430408470491864.1073741828.428437300688981/447899128742798/?type=3
http://halaqah.net/v10/index.php?topic=7367.15;wap2
http://documents.tips/documents/tulisan-jawi-55b4fc2bd5d0b.html
http://www.pressreader.com/malaysia/utusan-borneo-sarawak/20160715/282235189998616
http://www.doktorjawi.com/artikal%204.htm
http://www.mcser.org/journal/index.php/mjss/article/viewFile/9093/8780 =BBT/English
http://www.karangkraf.com/mobile/berita/orang-muda-perlu-pertahan-jawi-bukan-warga-asing-1.245225
==============================================================================================
South Korean Professor Is Developing Keyboard For Typing Bahasa Melayu In Jawi
*http://www.iseas.kr/?module=file&act=procFileDownload&file_srl=1687&sid=f54c669e4d233d1035140132aab4a44a;(Jawi Script) (Keyboard)"
http://www.bernama.com/bernama/v8/newsindex.php?id=1217737 Archived News (21/02/2016)
http://www.mstar.com.my/berita/berita-semasa/2016/02/21/papan-kekunci-jawi/
http://berita.mediacorp.sg/mobilem/world/prof-korea-bangunkan/2536776.html#.VsrRC_l6maU.facebook
http://www.themalaymailonline.com/malaysia/article/south-korean-professor-developing-keyboard-for-typing-bm-in-jawi
http://article.wn.com/view/2016/02/21/Prof_Korea_Bangunkan_Papan_Kekunci_Khas_Untuk_Tulisan_Jawi/
http://justwriteup.com/index.php/tag/arabic-language-dewan-bahasa-dan-pustaka-jawi-keyboard-kang-kyoung-seok/
http://www.malaysiadateline.com/index.php/berita-list/15-berita/1456-prof-dari-korea-bangunkan-papan-kekunci-khas-tulisan-jawi
http://www.utusan.com.my/rencana/forum/pertahankan-jawi-warisan-negara-1.198276
http://www.utusan.com.my/rencana/usaha-memartabat-tulisan-jawi-1.196830
http://www.malaysiamarketing.my/south-korean-professor-developing-keyboard-for-typing-bm-in-jawi/
http://malaysiadateline.com/index.php/berita-list/15-berita/1456-prof-dari-korea-bangunkan-papan-kekunci-khas-tulisan-jawi
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
mosti-sedia-bantu-prof-korea-bangun-papan-kekunci-tulisan-jawi
http://www.utusan.com.my/sains-teknologi/gajet/mosti-sedia-bantu-prof-korea-bangun-papan-kekunci-tulisan-jawi-1.195210
http://www.yim.my/newsmaster.cfm?&menuid=6&action=view&retrieveid=499
https://www.facebook.com/dialogPMBersamaNGO/posts/839194359542516
http://www.carigold.com/portal/forums/showthread.php?t=624746
http://myhotstation.com/?p=258558
http://www.karangkraf.com/berita/mosti-sedia-bantu-prof-korea-1.490577
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
TriglotVocabulary
bahasaMelayu&jawi
1403RajmaanChinese-MalayWordbook
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Tahun Perjalanan Bahasa Melayu
644/645
Berita Cina tentang Mo-Lo-Yeu (terletak di Jambi ?) mengirim utusan ke Negeri China untuk mempersembahkan hasil bumi kepada Maharaja
671
Pendeta Cina bernama I-Tsing menyatakan bahawa di Sriwijayatelah ada pengajian tinggi yang menggunakan bahasa MelayuKuno sebagai bahasa penghantar
683M
Batu Bersurat bertulisan Pallava di Kedukan Bukit ( di Kaki Bukit Siguntang)
684M
Batu Bersurat di Talang Tuwo (di Barat Palembang)
686M
Batu Bersurat di Kota Kapur (di Pulau Bangka)
Batu Bersurat di Karang Brahi (di Merangin dalam daerah Hulu Jambi)
832M
Batu Bersurat zaman Sriwijaya (Kerajaan Sailendra ?) bertulisan huruf Nagiri di Gandasuli, daerah Kedu Jawa Tengah
985-1006M
Terjemahan sebahagian Kitab Mahabharata dalam Bahasa Jawa oleh Raja Dharmavamsa
1000M
Tulisan Bahasa Melayu Kuno di daerah Bangkahulu
1029M
Tulisan pada patung gangsa di Padang Lawas, Tapanuli
1286M
Tulisan Perkataan �쁌alaya�� atau �쁌alayu�� (?) pada patung di Padang Rocore, daerah Batanghari
1292M
Lawatan Marco Polo ke Sumatera Utara
1297M
Batu Bersurat, Batu Nisan bertulisan Arab Malik-Al-Saleh, Sultan Pasai dan Samudera yang meninggal pada tahun 1297
1303M-1397M
Batu Bersurat di Sungai Teresat, Kuala Berang, Terengganu �� Februari atau Mac 1303/1397 ?
1356M
Hikayat Raja Pasai1350
Batu Bersurat di Pagar Ruyong, Minangkabau �� mengandung prosa Melayu kuno dan sajak Sanskrit
Abad ke-15
Daftar Kata Melayu Cina
1521M
surat-surat diraja ditulis, dihiasi dan disampaikan dengan penuh istiadat. Contoh-contoh surat diraja yang masih terpelihara ialah surat antara Sultan Abu Hayat dari Ternate dan Raja João III dari Portugal (1521); surat daripada Sultan Iskandar Muda dari Aceh kepada Raja James I dari England (1615); dan surat daripada Sultan Abdul Jalil IV dari Johor kepada Raja Louis XV dari Perancis (1719).[16] Kebanyakan karya sastera baik hikayat, puisi mahupun prosa bertulisan Jawi. Ia merupakan kemuncak tamadun Melayu klasik. Antara karya-karya epik bersejarah yang dikarang oleh orang Melayu dalam tulisan Jawi termasuk Sulalatus Salatin (Sejarah Melayu) yang tersenarai dalam Kenangan Dunia oleh UNESCO, dan puisi-puisi Sufi karya Hamzah Fansuri antara lainnya yang menyumbang kepada kekayaan dan kedalaman tamadun Melayu.
Kamus Melayu �� Itali Oleh Antonio Pigafetta
1586-1592
Jan Huyghen Van Linschoten yang tinggal di Indonesia mengatakan Bahasa Melayu umpama Bahasa Perancis di Eropah / Belanda
?
Surat dalam bahasa Melayu bertulisan jawi oleh RajaBendahara Paduka Seri Maharaja Birni (Brunei ?) kepadaKapitan Inggeris di Jambi
1590 Aqa’id al-Nasafi(manuskrip tertua)
1598
Daftar Kata Bahasa di Kepulauan Melayu oleh ahli pelayaran Belanda, Cornelis de Houtman �� diterjemah ke Bahasa Latin
1601
Surat izin berniaga dalam bahasa Melayu bertulisan jawi oleh Raja Aceh kepada Sir James Lancaster
1602 ?
Surat dalam bahasa Melayu bertulisan jawi oleh Sultan Alauddin Shah, Raja Aceh kepada Harry Middleton
1612
SuratRaja Bendahara Paduka Seri Maharaja Permaisuara Brunei ke 'Senior Kapitan Inggeris', kepala pemukiman perdagangan Inggris di Jambi, di pantai timur Sumatera.1630~1661 (http://a5.typepad.com/6a0192ac16c415970d01bb07abe90d970d-pi ) n.g(3bawah).r.i/ s.g(3bwh).l/ a.ng.g(1atas).r.s/l.a.g(1atas)/d.r.m/d.r.ai.t/ b.r.s.h.a.j/k.p.d.a.ny./d(3bwh).r.p.d/ j.a.d(3bwh)/d.n.d.m/h.a.t/m.ny.u.r.h.k.n/f.h.l.w.a.n./m.m.b.a.w./f.ng.i.r.n./a.d. p.a.t./s.p.a.y./b.r.a.n.t.a.r./b.r.n.y/s.l.m.l.m.a.ny./a.d(3bwh).a.l.h./a.p.a.m./ s.b.u.h./j.u.a.d(3bwh).a.ny./a.d.p.u.n./d.k.h.n.d.a.k./j.k.l.u/t.u.l.s. a.kh.l.a.ss./m.h.n.d.a.k./m.m.b.a.l./s.n.d.w./ai.t.u.l.h/s.b.r.m.u.l/p.u.l./k.a.s.i/t.o.l.ng/b.e.t./m.n.t./ k.a.y.n./s.ny.o.r./sy.h.d.a.n./a.t.u.s.n/ d.r./b.r.n.y/f.t.a.r.h./b.e.t.a.l.h./f.d. p.r.t.m.a.ny./b.r.k.t. n.b.i.ny./p.l.i.h.a.r./ kh.i.l.p./ b.b.l.ny./h.a.ny. d.ng.n./s.hamzah.o.r.ng/t.i.k.r. p.s.m.b.ng./a.p./k.i.r.a.ny./a.a.i.b.k.n./t.n.d./
1630 al-Raniri in 1040 Hijri (1630 C.E.)
http://www.utm.my/casis/wp-content/blogs.dir/415/files/2013/06/1CASIS_WMNWD.pdf
Surat dalam bahasa Melayu bertulisan jawi oleh Sultan Aceh kepada Raja Inggeris, King James I
1669
Surat dalam bahasa Melayu bertulisan jawi oleh Raja Jambi kepada Gabenor Jeneral Maetsueyker
1670
Surat dalam bahasa Melayu bertulisan jawi oleh Kapitan Laut Buton (Sulawesi Selatan) kepada Gabenor Jeneral Belanda di Betawi
1719
Surat Sultan Abdul Jalil Riayat Shah, Johor dan Pahang kepada Raja Louis XV, Roi de France et de Navarre dalam tulisan jawi.
1726
Pendeta Eropah datang ke Melaka dan mencatatkanpandangannya tentang bahasa Melayu seumpama bahasaPerancis dan Latin di Eropah atau bahasa Lingua Franca di Italidan Levant. Bahasa Melayu difahami sehingga di Parsi dan
lebih jauh dari itu
1786 Raja Ali Haji
Awal Abad Ke �� 18
Kamus Melayu �� Inggeris Oleh Thomas Bowry
1817
Percetakan dalam bahasa Melayu bermula di Tanah Melayuiaitu di Mission Press Melaka.
1821
A Dictionary Of The Malay Language Oleh William Marsden
1822
Percetakan dalam bahasa Melayu bermula di Singapura.
1857
Edisi pertama kitab Bustan al-Katibin oleh Raja Ali Haji ( diPulau Penyengat, Riau).
1901, 1908, 1932
Kamus Melayu Inggeris Oleh R.J.Wilkinson
1902, 1916
Kamus Oleh W.G.Shellabear
1913
Kamus Oleh R.O.Winstedt
1928
�쏶umpah Pemuda�� di Indonesia, bahasa Melayu sebagaibahasa kebangsaan dan bahasa persatuan di Indonesia pada28 Oktober 1928. Slogan satu bahasa, satu bangsa, satunegara
1940-an
Sistem Ejaan Za�셚a
Sistem Ejaan Universiti Malaya
Sistem Ejaan Universiti Kebangsaan Malaysia
Pelita Bahasa Melayu �� 3 Jilid Oleh Pendeta Za�셚a혻( Zainal Abidin B. Ahmad)
1952
Kongres Bahasa dan Persuratan Melayu Kali Pertama (anjuran kerabat Kongres dan Angkatan Sasterawan ��50 (ASAS 50), di Special Hall, Sea View Hotel, Singapura, 12-13 April 1952.
1954
Kongres Bahasa dan Persuratan Melayu Ke-2 (anjuran ASAS Negeri Sembilan), di Dewan sekolah King George V, Seremban, 1-2 Januari 1954.
1956
Kongres Bahasa dan Persuratan Melayu Ke-3, di Pejabat Kerajaan Johor Bahru, dirasmi oleh YTM Tunku Abdul Rahman, Perdana Menteri Persekutuan Tanah Melayu pada 16 September 1956.혻 Majlis penutup oleh YB Dato�� Abdul Razak Hussain, Menteri Pelajaran, di Istana Besar Johor Bahru pada 21 September 1956.
Penobatan Bahasa Melayu dalam Penyata Razak
Penubuhan Dewan Bahasa dan Pustaka, 22 Jun 1956. Akta DBP 1959.
1960
Penyata Abdul Rahman Talib
1961
Akta Pendidikan
1966-2001
Koleksi Perpustakaan Negara Sejumlah 60,474 Judul Buku Berbahasa Melayu Daripada Jumlah 105,898 Judul Di Bawah Akta Pemeliharaan Buku-buku 1964 dan Akta Penyerahan Bahan Perpustakaan 1966
1967
Rang Undang-undang Bahasa Kebangsaan 1967혻diluluskan oleh Parlimen pada 3 Mac 1967. Memorandum mengenai Pelaksanaan Fasal 152 Perlembagaan Malaysia �� Penetapan Bahasa Kebangsaan (bahasa Melayu) Menjadi Bahasa Rasmi yang Tunggal dikemukakan oleh Tuan Syed Nasir Ismail, Ketua Pengarah DBP.혻 Perhimpunan kira-kira 2,000 orang daripada 120 pertubuhan bahasa, sastera, budaya,pelajar,politik, maktab, universiti dan lain-lain di Balai Budaya DBP, membantah Rang Undang-undang Bahasa Kebangsaan 1967.
1968
Penubuhan Jawatankuasa Penganjur Penubuhan Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) oleh tokoh-tokoh antaranya ialah Zainal Abidin Wahid, Abu Bakar Hamid, Tunku Shamsul Bahrin, Syed Husin Ali dan lain-lain pada 25 Ogos 1968.
1970
Penubuhan rasmi Universiti Kebangsaan Malaysia(UKM) di kampus sementara Lembah Pantai, Bangsar, Kuala Lumpur, – pelopor universiti berbahasa Melayu dalam semua bidang, bermula dengan 3 fakulti iaitu Fakulti Sastera, Fakulti Sains dan Fakulti Islam pada 18 Mei 1970.
Penubuhan Sekolah Menengah Alam Shah, Jalan Cheras, sekolah menengah aliran Melayu pertama.
Akta Universiti dan Kolej Universiti
Kamus Dewan Oleh DBP
1972
Penubuhan MBIM (Majlis Bahasa Indonesia- Malaysia)
Pengisytiharan Sistem Ejaan Rumi Bersama atau Ejaan Yang Disempurnakan secara serentak antara Malaysia dengan Indonesia oleh YAB Perdana Menteri Malaysia, Tun Hj. Abdul Razak Hussein di Kuala Lumpur dan Presiden Suharto, Indonesia, di Jakarta pada 16 Ogos 1972.
1975
Pedoman Umum Ejaan Bahasa Melayu
1978
Peperiksaan Lower Certificate of Education (LCE) dimansuhkan dan digantikan dengan혻peperiksaan Sijil Rendah Pelajaran (SRP).
Bahasa Melayu digunakan dalam Jurusan Sastera bagi혻Tingkatan Enam Rendah di Sekolah Menengah혻Jenis Kebangsaan Inggeris.
1979
Laporan Kabinet
1980
Peperiksaan Malaysian Certificate of Education (MCE) dimansuhkan dan digantikan dengan혻peperiksaan Sijil Pelajaran Malaysia (SPM).
Semua kursus sastera dan bersekutu dengannya혻di universiti bagi tahun satu dikuliahkan혻dalam Bahasa Melayu.
Peperiksaan Higher School Certificate (HSC)혻dimansuhkan dan digantikan dengan Sijil혻Tinggi Persekolahan (STP).
1981
Bahasa Melayu digunakan dalam semua jurusan sastera, sains dan teknik.
Daftar Ejaan Rumi Bahasa Melayu oleh Dewan Bahasa dan Pustaka
1982
Semua Sekolah Menengah Jenis Kebangsaan (Inggeris) menjadi Sekolah Menengah혻Kebangsaan.
1983
Kuliah dalam bahasa Melayu bagi semua kursus Tahun Satu di universiti dalam혻 bidang sastera, sains , kejuruteraan, perubatan dan lain-lain.
1984
Kongres Bahasa dan Persuratan Melayu Ke-4, pada 7-10 Disember 1984 di DBP, Kuala Lumpur, majlis perasmian oleh Dato�� Abdullah Hj. Ahmad Badawi, Menteri Pendidikan.
Konvensyen Tulisan Jawi Anjuran DBP
1986
Pedoman Ejaan Jawi Yang Disempurnakan
Dewan Eja – Perisian Komputer Menyemak Ejaan Rumi Bahasa Melayu
Tatabahasa Dewan Jilid I
1987
Perasmian gerakan Cintailah Bahasalah Kita oleh Y.A.B Perdana Menteri Dr. Mahathir Mohamad di Kuala Lumpur pada 11 Disember 1987
1988
Rumusan Sebutan Baku Bahasa Melayu Oleh DBP dan Persatuan Linguistik Malaysia
1989
Tatabahasa Dewan Jilid II
1991
Kamus Inggeris �� Melayu DBP
1993
Perdana Menteri, Datuk Seri Dr.Mahathir Mohamad mengumumkan keputusan untuk mengizinkan penggunaan bahasa Inggeris sebagai bahasa penghantar bagi mata pelajaran sains dan teknologi di institusi pendidikan tinggi di Malaysia, 27 Disember.
Badan-badan keluarga Kongres Cendekiawan Melayu (KCM) dan para pejuang bahasa menyediakan memorandum kepada pucuk pimpinan kerajaan Malaysia menentang penggunaan bahasa Inggeris bagi maksud di atas, 28 Disember, (PLM, 18 badan penganjur KCM, GAPENA, Kumpulan 28 Disember)
1995
Kongres Bahasa Melayu Sedunia (anjuran DBP), 21-25 Ogos 1995, Hotel Hilton, Kuala Lumpur, majlis penutup oleh YB Dato�셎ri Mohd.Najib Tun Hj.Abdul Razak, Menteri Pendidikan Malaysia.
1996
Persidangan Antarabangsa Pengajian Melayu Beijing(anjuran BFSU dan DBP), 20-24 Mei 1996, Beijing Foreign Studies University, perasmian oleh YB Dato�� Seri Mohd. Najib Tun Hj. Abdul Razak, Menteri Pendidikan Malaysia.
Akta Pendidikan
Kamus Perancis- Melayu
1997
Penubuhan Majlis Antarabangsa Bahasa Melayu, MABM Diluluskan dan Dilancarkan Pada Tahun 2000 Dengan Kehadiran Wakil Dari 21 Negara Di Seluruh Dunia
1998
Persidangan Pengajian Melayu Sedunia (anjuran DBP danAkademi Pengajian Melayu, Universiti Malaya), di UniversitiMalaya, Kuala Lumpur, perasmian oleh YAB Timbalan PerdanaMenteri, Dato�� Seri Anwar Ibrahim dan majlis penutup oleh
Menteri Pendidikan, Dato�� Seri Mohd. Najib Tun Hj. Abdul
Razak pada 28-30 Ogos 1998.
Kongres Bahasa dan Persuratan Melayu Ke-5, di Dewan Tun Syed Nasir, DBP, Kuala Lumpur pada 2-3 Mei 1998.
Kamus Telapak BESTA DBP 1, Kamus Elektronik
2000
Kamus Pena Quicktionary
CD-Rom Tatabahasa Melayu Oleh DBP dan Universiti Multimedia, 30 Oktober 2002
2001
Daftar Kata Bahasa Melayu : Rumi �� Sebutan �� Jawi혻Jilid 1A �� K dan Jilid L – Z
2002
CD-Rom Tatabahasa Melayu oleh DBP dan Universiti Multimedia 30 Oktober 2002
Kongres Bahasa dan Persuratan Melayu Ke-6, di Dewan Tun Abdul Razak, Tanjung Malim, Perak Darul Ridzuan pada 5 September혻 2002 (catatan: berpindah tempat pada saat terakhir dari kampus UPSI atas �쏿rahan�� Timbalan Naib Canselor Akademik UPSI).혻 Perasmian oleh YBhg. Tan Sri Muhammad Mohd. Taib.
Sejarah Gerhana Bahasa Melayu �� Kabinet (Perdana Menteri Dr. Mahathir Mohamad) memutuskan Pengajaran Sains dan Matematik dalam bahasa Inggeris di institusi pendidikan di Malaysia �� 19 Julai 2002.
2004
Projek Daftar Istilah Bahasa Melayu �� Bahasa Inggeris �� Bahasa Jepun Dalam Bidang Sains Asas
Kongres Bahasa Utama Dunia, Hotel Istana, Kuala Lumpurpada 5-8 Oktober 2004.
2005
Projek Dengan Bahasa Korea, Perancis, Jerman Untuk Bidang Kejuruteraan, Pengurusan, Sains & Teknologi
12 Sept 2008
Sidang Media 48 Badan Bukan Kerajaan (BBK/NGO) di Yayasan Penataran Ilmu, Kuala Lumpur bertujuan Membantah PPSMI
7 Mac 2009
Perhimpunan dan perarakan 100,000 rakyat ke Istana Negara di Kuala Lumpur mengiringi memorandum membantah PPSMI untuk dipersembahkan kepada DYMM Seri Paduka Baginda Yang Dipertuan Agong.
8 Julai 2009
Timbalan Perdana Menteri, Tan Sri Muhyiddin Mohd Yassin merangkap Menteri Pelajaran Malaysia mengumumkan PPSMI dimansuhkan dan kembali menggunakan Bahasa Melayu di peringkat sekolah.
Rujukan:
Annabel The Gallop (1994) The Legacy of the Malay Letter, The British Library
Asmah Haji Omar (1993) Perancangan Bahasa dengan Rujukan KhususBahasa Melayu, DBP: Kuala Lumpur.
Ismail Hussein (1993) Sejarah Pertubuhan Bahasa Kebangsaan Kita,혻DBP : Kuala Lumpur
Nik Safiah Haji Karim (1986) Bahasa Melayu Tinggi �� Teori dan penerapan, Persatuan Linguistik Malaysia, Kuala Lumpur.
Bahan-bahan lain yang berkaitan dengan sejarah perkembangan bahasa Melayu ( akan dikemas kini)
=========================
1.Durr al-Fara’’id bi Sharh al-‘‘Aqa’’id yang selesai dikarang pada 1040H /1630 M.
Namun naskah terawal yang ditemui diperkirakanbertarikh 1044 H bersamaan 1635 M.
2.Sirat al-Mustaqim (1634-1641) (Aliza bin Elias 2007)
3.Hidayat al-Habib fi al-Targhib wa al-Tarhib (1635)
4.Bustan al-Salatin fi Dhikr al-Awwalin wa al-Akhirin (1638-1641/1642)
5.Nubdhah fi Da‘‘wa al-Till Ma’’aSahibihi (1637-1641)
6.Lata’’if al-Asrar (Muhammad Zainiy Uthman 1997)
7.Asrar al-Insan fi Ma‘‘rifat al-Ruh wa al-Rahman (1640-1644)
8.Tibyan fi Ma‘‘rifat al-Adyan (1642-1644)
9.Akhbar al-Akihrah fi Ahwal al-Qiyamah(1642)
10.Hall al-Zill (1638-1644)
11.Ma’’ al-Hayat li Ahl al-Mamat (1638-1644)
12.Jawahir al-‘‘Ulum fi Kashf al-Ma‘‘lum (1642-1644)
13.Ayn al-‘‘Alam Qabl an YukhlaqWan Mohd Nor Wan Daud & Khalif Muammar 123
14.‘‘Umdat al-I‘‘tiqad
15.Shifa’’ al-Qulub
16.Hujjat al-Siddiq li Daf‘‘ al-Zindiq (1638-1641)
17.Fath al-Mubin ‘‘ala al-Mulhidin(1657)124 Wan Mohd Nor Wan Daud & Khalif Muammar
18.Kayfiyyat al-Salahsebahagian dari Sirat al-Mustaqim.
19.Al-Lama‘‘an fi Takfir man Qala bi Khalq al-Qur’’an
20.Sawarim al-Siddiq li Qat‘‘i al-Zindiq
21.Rahiq al-Muhammadiyyah fi ariq al-Sufiyyah. Dikatakan ditulis di India.
22.Bad’’ Khalq al-Samawat wa al-Ard sebahagian dari Bustan al-Salatin
23.Hidayat al-Iman bi Fahl al-Mannan
24.Alaqat Allah bi al-‘‘Alam
25.‘‘Aqa’’id al-Sufiyyah al-Muwahhidin.
======================================================================================================
http://msmdaud.blogspot.kr/2012/06/sayang-semuanya-sudah-terlambat.html
-------------------------------------------------------------------------------------------------------
Pemerkasaan Kembali Tulisan Jawi
Daya usaha untuk memperkasakan kembali tulisan Jawi bergantung pada
objektif dan matlamatnya. Untuk apa kita mahu memperkasakannya
kembali? Siapakah kumpulan sasar yang kita mahu mahir dalam tulisan
Jawi? Berikut ini dikemukakan beberapa pandangan dan cadangan dalam
usaha memperkasa kembali Jawi:
1. Kita memperkasa kembali Jawi kerana Jawi ialah jati diri orang
Melayu: bangsa Jawi ialah bangsa Melayu, tanah Jawi ialah tanah
Melayu, bahasa Jawi ialah bahasa Melayu, tulisan Jawi ialah tulisan
Melayu, yang menjadi sebahagian sifat dan identiti kita yang
mewarnai bangsa Melayu selama hampir 1,000 tahun (seperti dalam
ceraian 1 di atas); kehilangan satu elemen jati diri bangsa demikian
sudah pasti akan menjejas maruah dan harga diri kita sendiri, dan
yang lebih serius lagi boleh membawa kepada kepupusan kita sedikit
demi sedikit
2. Bagi orang Melayu Jawi ada kaitan secara langsung dengan
pengajian al-Qur’an, al-Hadis dan kitab-kitab agama Islam; buta
Jawi boleh menjejas secara serius kebolehan membaca al-Qur’an
dan kitab-kitab Melayu lama mengenai agama Islam oleh ulamaulama
tersohor Melayu seperti Hamzah Fansuri, Abdul Rauf Singkel,
Nuruddin al-Raniri, Abdul Samad Falimbani, Muhammad Zain
Jalaluddin Aceh, Muhammad Arshad al-Banjari, Daud al-Fathani,
Muhammad bin Ismail Daud al-Fathani, Ahmad Khatib Sambas,
Tuan Tabal, dan lain-lain, yang kini sudah tidak diketahui lagi oleh
generasi muda Melayu
3. Oleh sebab Perlembagaan Malaysia tidak mengizinkan sesiapa pun
menerima pengajaran agama selain daripada agamanya secara
paksaan, maka jika kita hendak memperkenalkan tulisan Jawi sebagai
tulisan bahasa Melayu kepada pemeluk agama lain, maka kita mesti
mengadakan bahan bacaan dan bahan P&P yang berjenis umum,
iaitu tidak terkhusus kepada pengajaran agama Islam, tetapi
merangkumi pelbagai tema dan genre secara kreatif dan inovatif.
Pembangunan bahan-bahan Jawi demikian juga akan memperkaya
kepustakaan dan persuratan dalam tulisan Jawi yang sangat penting
demi meningkatkan nilai, kegunaan, dan tarikan mempelajari dan
menggunakannya.
4. Langkah yang paling baik ialah memasukkan pembelajaran tulisan
Jawi dalam subjek bahasa Melayu bukan setakat dalam subjek
pendidikan Islam sahaja. Tulisan Jawi hendaklah dikaitkan dengan
khazanah persuratan Melayu yang berjumlah beribu-ribu karya
dalam pelbagai bidang ilmu pengetahuan misalnya falsafah dan
pemikiran, kesusasteraan, kebudayaan, surat-menyurat, perubatan
tradisional, teknologi perkapalan, persenjataan, perjalanan, pelbagai
petua, jampi serapah, dan sebagainya.
5. Memperbanyak penerbitan khazanah persuratan Melayu dalam
bidang-bidang yang disebutkan itu untuk menjadi bahan bacaan
dan kajian semasa, dan disebarkan ke perpustakaan, sekolahsekolah,
IPTA dan IPTS di seluruh negara, melalui publisiti dan
hebahan pihak berkuasa dengan biaya badan-badan berkanun dan
swasta sebagai tanggungjawab sosial dan negara bangsa.
6. Menerbitkan kembali akhbar Utusan Melayu tetapi diintegrasikan
dengan Utusan Malaysia sebagai sisipan halaman tengahnya (ini
telah dilaksanakan dengan berjayanya). Untuk menarik minat
pembacaan hendaklah diterbitkan artikel dan bahan yang menarik
terutama sekali daripada khazanah persuratan Melayu lama,
mungkin pada permulaan keluarannya dilakukan transliterasi
Ruminya dengan memasukkan panduan membaca dan menulis Jawi.
7. Mencetak kembali dalam format yang besar surat-surat emas rajaraja
dan pembesar Melayu dan juga manuskrip Melayu lama yang
mempunyai iluminasi yang menarik dan indah (bersekali dengan
transliterasinya) dan disebarluaskan dengan publisiti besar-besaran
untuk dijadikan gambar hiasan di bangunan-bangunan kerajaan,
badan berkanun dan juga swasta, sebagai satu pelestarian warisan
bangsa dan negara yang bernilai tinggi (lihat contoh manuskrip di
Lampiran 2).
8. Memperbanyak lagi hasil karya lukisan seni khat kontemporari yang
merakamkan selain al-Qur’an dan Hadis, juga kata-kata hikmat,
syair, gurindam, pepatah dan peribahasa Melayu, tunjuk ajar Melayu,
dan lain-lain untuk dijadikan hiasan di bangunan-bangunan yang
tersebut di atas.
9. Membudayakan tulisan Jawi pada hari-hari kebesaran masyarakat
Melayu, misalnya pada Hari Raya ‘Aidil Fitri, Hari Raya ‘Aidil
Adha, Maulidur Rasul, Tahun Baru Hijrah, dan lain-lain dengan
menuliskan hari-hari perayaan itu di atas sebarang kertas hiasan
dan direntangkan di pintu rumah, bangunan, pejabat, masjid, surau
dan lain-lain.
10. Mengadakan minggu tulisan Jawi di setiap sekolah, institusi pengajian
tinggi dan sebagainya dengan mengadakan bengkel dan peraduan
tulisan Jawi dan seni khat, pameran seni tulisan Jawi dan seni khat,
pameran surat-surat emas raja-raja, dokumen-dokumen sejarah
yang penting misalnya perisytiharan kemerdekaan, manuskripmanuskrip
karya agung Melayu, dan lain.
11. Menulis dalam tulisan Jawi pepatah, gurindam, syair, simpulan
bahasa dan tunjuk ajar Melayu dalam seni khat dan iluminasi yang
indah, untuk dijadikan bahan hiasan dan pameran di rumah,
bangunan, pejabat-pejabat dan lain, demi menghayati warisan
peradaban dan persuratan Melayu.
12. Mengadakan kerjasama yang erat untuk menggemburkan,
menyubur dan mempromosikan tulisan Jawi dan seni khat dengan
dunia Melayu yang lain, iaitu Brunei, Indonesia, Singapura, Thai
Selatan, Vietnam, Kampuchea dan Filipina Selatan, yang masih
ada warisan kitab-kitab Jawi dan manusia yang masih boleh
menggunakan Jawi. Pada permulaannya dipamerkan khazanah
Melayu Jawi dan seni khat yang indah dan menarik yang menjadi
warisan 1000 tahun khazanah Melayu. Seterusnya diadakan
persidangan, seminar dan bengkel antarabangsa untuk
menghidupkan kembali minat dan keupayaan membudaya,
memperkasa dan melestarikan Jawi di seluruh Dunia Melayu.
==================================================
http://sapiahasri.blogspot.kr/p/sejarah_10.html
Sejarah perkembangan Tulisan Jawi:
Pelbagai sistem tulisan yang pernah digunakan oleh bahasa Melayu sepanjang riwayat hidupnya.
Ini dapat dibuktikan daripada tinggalan sejarah dalam bentuk palaeografi dan juga epigrafi.(cf. palaeografi dan epigrafi)
Namun sistem tulisan Jawi adalah yang paling lama dan luas digunakan oleh bahasa Melayu.
Tulisan Jawi telah digunakan dalam manuskrip Melayu sejak abad kesepuluh Masihi sehingga dewasa ini.
Tulisan Jawi adalah tulisan rasmi bagi Negara Brunei dan digunakan meluas di Malaysia, Filipina dan Indonesia.(cf.Brunei ,Malaysia, Filipina,Indonesia,Patani)
Tulisan Jawi telah mengalami beberapa tahap pensisteman dalam sejarah perkembangannya.
Tulisan ini bersumberkan tulisan Arab tetapi ditambah lima abjad baru untuk melambangkan lima bunyi bahasa Melayu yang tidak ada dalam bahasa Arab.
Dengan demikian, tulisan Jawi mengandungi 29 abjad Arab dan 5 abjad ciptaan Melayu sehingga menjadi 34 abjad semuanya.(cf.29+5=34)
Pada tahun 1986 telah ditambah satu lagi abjad untuk melambangkan bunyi v yang berasal dari Eropah.(cf.34+1=35)
Penyesuaian dan pembaikan masih lagi difikirkan bagi sistem ejaan Jawi yang disempurnakan oleh Dewan Bahasa dan Pustaka.(cf.EJYDS-DBP)
Sejarah Ringkas Kedatangan Islam ke Kepulauan Melayu dan Tulisan Jawi
Tulisan Jawi telah berkembang sejak zaman kerajaan Islam Pasai.
Tulisan Jawi kemudian disebarkan ke kerajaan Melaka, Johor dan juga Acheh pada abad ke 17.
Tulisan dan skrip Jawi berasal daripada skrip Arab yang sampai ke Kepulauan Melayu bersama-sama dengan kedatangan agama Islam.
Kedatangan Islam ke Kepulauan Melayu memainkan peranan penting dalam penyebaran agama Islam dan tulisan Jawi.
Mengikut beberapa pendapat kebanyakan pengkaji, skrip Arab mula diadaptasikan sebagai skrip untuk mengeja bahasa Melayu dibuat sesudah abad ke 13 Masihi.
Oleh itu, sejarah kedatangan Islam ke Kepulauan Melayu ada kaitannya dengan tulisan Jawi.
Ini dibuktikan dengan kemunculan tulisan Jawi bersumberkan tulisan Arab/Islam.
Pelbagai teori dan pandangan dikemukakan bagi menguatkan hujah tentang kedatangan Islam.
Para pengkaji barat dan Timur termasuk pengkaji tempatan sendiri seperti Syed Naquib al-Attas, Omar Awang, Fatimi S.Q., Wan Hussin Azmi dan sebagainya menegaskan bahawa kedatangan Islam bukan sahaja membawa agama dan kepercayaan tetapi aspek budaya Melayu yang lain.
*pengkaji Tulisan Jawi M'sia:
1.Syed Naquib al-Attas,
2.Omar Awang,
3.Fatimi S.Q.,
4.Wan Hussin Azmi
5.Raja Ali Haji (Bustan al-Katibin:1267 H./1857 M.)
6.Muhammad Ibrahim(anak Abdullah Munshi: Kitab Pemimpin Johor:1878 M=http://documents.tips/documents/stulisan-jawi-terbaru.html)
7.Za’ba(Jawi Spelling:JMBRAS,:1928)( Pelita Bahasa Melayu penggal I:1940) (Daftar Ejaan Melayu Jawi-Rumi :1949)
8.Raja Haji Muhammad Tahir bin almarhum Murshid Riau (Rencana Melayu:1928)
9.Mejar Datuk Haji Muhammad Said Sulaiman (Buku Katan:1936) (Panduan Bagi Ejaan PBmPB:1936).
10.Raja Mukhtaruddin Dain(Laporan Tentang Satu Kajian Kaedah Ejaan Melayu Za’ba yang dibuat oleh Tuan Awang Mohd. Amin”1972&1983)
11.Awang Mohamad Amin(”Satu Kajian Terhadap Kaedah Ejaan Jawi Za’ba:1983)
12.Haji Hamdan bin Haji Abdul Rahman( ”Sistem Ejaan Jawi Bahasa Melayu Bagi Memenuhi Keperluan Masa Depan:1983)
13.Dewan Bahasa dan Pustaka (Pedoman Ejaan Jawi Yang Disempurnakan:1986) (Daftar Ejaan Rumi-Jawi:1988)
Perkembangan Tulisan Jawi
Pada zaman dahulu, tulisan Jawi memainkan peranan penting dalam masyarakat.
Tulisan ini digunakan sebagai perantara penting dalam semua urusan pentadbiran, adat istiadat dan perdagangan.
Sebagai contoh, tulisan Jawi digunakan dalam perjanjian-perjanjian penting antara pihak-pihak di-Raja Melayu dengan pihak-pihak berkuasa Portugis, Belanda dan Inggeris.(cf.Portugis, Belanda dan Inggeris)
Selain itu Pemasyuran Kemerdekaan 1957 bagi negara Malaysia ditulis dalam tulisan Jawi.
Tulisan Jawi merupakan tulisan rasmi bagi Melayu Tidak Bersekutu semasa penguasaan British.
Kini tulisan Jawi digunakan dalam urusan agama Islam dan adat istiadat Melayu di Johor, Kedah, Kelantan, Perlis dan Terengganu.(cf.Johor, Kedah, Kelantan, Perlis dan Terengganu)
Banyak kajian telah dilakukan tentang perkembangan sistem tulisan Jawi di Kepulauan Melayu yang dijalankan oleh orang Barat.
Mereka berbuat demikian kerana tugas atau ada kaitan dengan keperluan pentadbiran, perniagaan dan agama Kristian.(cf.keperluan pentadbiran, perniagaan dan agama Kristian termasuk Alkitab dalam tulisan Jawi)
Ada juga yang melakukannya disebabkan oleh kecenderungan kesarjanaan mereka, iaitu sebagai pembawaan daripada tradisi pengajian yang dialami mereka di Universiti Cambridge, Oxford, Leiden dan lain-lain.(cf.Universiti Cambridge, Oxford, Leiden)
Shellabear yang menulis artikel tentang perkembangan ejaan Melayu (Jawi) pada tahun 1901 (the Evolution of Malay Spelling, JMBRAS, 1901,Vol. 36: 75 – 135), telah menyebut dan memberi ulasan terhadap beberapa orang pengkaji Barat yang telah menyelidiki bahasa Melayu, termasuk ejaannya (Jawi).
Antaranya ialah van Rongkel,van Elbinck, Robinson, Gerth v. Wijk, Werndly, van der Wall, Cohen Stuart, de Hollander, van der Tuuk, Pihnappel, Klinkert dan Wilkinson dan Shellabear. Mereka telah menyuarakan rasa kagum kerana keseragaman ejaan Jawi yang terkandung dalam manuskirp-manuskrip, sebelum kurun ke -17 Masihi yang tertulis di seluruh pelosok Kepulauan Melayu dari Acheh ke Sulawesi. Beliau telah memberi dua sebab tentang hal itu. Pertama, kemahiran menulis pada masa itu, hanya dikuasai oleh beberapa orang tukang tulis. Mereka ini tentu sekali terlatih dalam kaedah penulisan dan dengan itu dapat menjaga keseragamannya. Kedua, teks pada masa itu tentang agama dan kerajaan, yang ditulis oleh mereka yang terpelajar sahaja.
*Pengkaji luar:
1.W.G.Shellabear(the Evolution of Malay Spelling, JMBRAS, 1901)
2.van Rongkel,
3.van Elbinck,
4.Robinson,
5.Gerth v. Wijk,
6.Werndly(KitabInjil1731~1733: buku tatabahasa:1736)
7.van der Wall,
8.Cohen Stuart,
9.de Hollander,
10.van der Tuuk,
11.Pihnappel,
12.Klinkert
13.Wilkinson
14.Marsden (A Grammar of the Malayan Language :London, 1812)
15.R.O.Winstedt(Malay Grammar1913:Oxford)
16.Perkembangan Tulisan Jawi dalam Masyarakat Melayu” (Universiti Malaya:1986)(Dewan Bahasa dan Pustaka:1990)(Gaya Bahasa 'SejarahMelayu:1995)
Satu perkara yang amat menarik yang dinyatakan oleh Shellabear (ibid.: 77-78) ialah orang Melayu menerima sistem tulisan Jawi ini secara langsung daripada orang Arab, dan orang Arablah yang mula-mula menggunakan sistem tulisan Arab untuk menulis bahasa Melayu yang seterusnya terkenal dengan nama tulisan Jawi itu.
Oleh sebab kebanyakan sistem tulisan Arab tidak menggunakan tanda baris, maka penulisan tanpa tanda baris telah menimbulkan kekeliruan dalam bahasa Melayu.
Kekeliruan tersebut berlaku kerana tanda baris bahasa Melayu tidak dapat diramalkan seperti dalam bahasa Arab.
Oleh itu pada awal penggunaan tulisan Jawi, mengikut Shellabear, tanda baris digunakan, termasuklah tanda tasydid.
Tetapi setelah jurutulis-jurutulis sudah biasa dengan ejaan perkataan-perkataan, maka tanda baris itu ditiadakan kecuali;
”... in the cases of unusual words and peculiar derivatives.”
Demikianlah caranya kata Shellabear, bahasa Melayu ditulis dengan tulisan Jawi pada awal abad ke-17 Masihi.
Pada tahun 1812 Marsden telah memperkatakan tulisan Jawi dalam bukunya A Grammar of the Malayan Language (London, 1812).
Marsden menyebut tentang 28 abjad Arab (yang sebenarnya 29, iaitu abjad hamzah ” ﺀ ” tidak diambil kira olehnya), yang dipinjam oleh bahasa Melayu dan mencipta enam abjad baru (termasuk dzal ” ﺫ ” yang kemudian digugurkan).
Marsden menghuraikan penggunaan tiap-tiap abjad dalam perkataan dan menamakan abjad-abjad itu sebagai konsonan seperti halnya dalam bahasa Arab (Marsden, 1812: 14).
Tentang vokal, Marsden mengatakan tulisan Melayu juga menggunakan sistem pemvokalan seperti bahasa Arab (ibid.) dengan menggunakan tanda-tanda baris, iaitu atas, bawah, dan hadapan.
Marsden juga membincangkan tanda-tanda ortografi dalam tulisan Jawi seperti jezm (tanda mati), tasydid, hamzah, meddah (panjang pendek) dan angka (ibid,:20).
Pada tahun 1913, R.O. Winstedt telah memperkatakan ejaan Jawi dalam bukunya Malay Grammar (Oxford, 1913). Kajian Winstedt tentang ejaan ini jelas berasaskan kajian-kajian terdahulu, terutamanya yang dilakukan oleh Marsden (1812) dan Shellabear (1901). Oleh itu tidak banyak perkara baru yang diperkatakannya, kecuali tentang tiga teori yang berkaitan dengan penggunaan huruf saksi oleh tukang tulis Jawi yang berpendidikan Arab dan kemunculan penggunaan hamzah ”ﺀ ” (Winstedt, 1913: 41-42).
Selain ejaan Jawi, Winstedt juga telah memperkatakan ejaan Rumi bahasa Melayu (ibid.:43).
Di kalangan orang Melayu, Raja Ali Haji ialah tokoh yang mula-mula memperkatakan sistem ejaan Jawi seperti yang tercatat dalam tulisannya Bustan al-Katibin (1267 H./1857 M.) Huraian Raja Ali Haji tentang ejaan Jawi, sebenarnya merupakan panduan untuk mengenal, menyebut dan menggunakannya dalam bentuk tulisan.
Tokoh Melayu seterusnya yang memperkatakan sistem tulisan Jawi ialah Muhammad Ibrahim, iaitu anak Abdullah Munshi, yang telah menerbitkan Kitab Pemimpin Johor pada tahun 1878 M.
Buku ini juga merupakan panduan tentang kaedah ejaan Jawi.
Tokoh Melayu yang mula-mula menganalisis sistem ejaan Jawi dengan bersungguh-sungguh dari segi prinsip dan segala permasalahannya ialah Zainal Abidin bin Ahmad (Za’ba) dalam tulisannya yang bertajuk ”Jawi Spelling” (JMBRAS, vol. IV, 1928, hlm. 80-104).
Beliau telah memperkatakan tulisan Jawi dari segi sebab-sebab timbulnya ketidakseragaman ejaan, sistem pemvokalan dalam Jawi, sistem ejaan dalam suku kata terbuka dan tertutup, kepanjangan, tekanan dan intonasi, perkembangan penggunaan abjad ”ya ﻭ, ﻱwaw, alif ﺍ ”penggunaan abjad-abjad ” ﺍalif, hamzahﺀ ” dan penyebutan serta pengejaan bunyi a pada akhir kata.
Za’ba seterusnya menerbitkan buku Daftar Ejaan Melayu Jawi-Rumi pada tahun 1949.
Beliau juga telah membincangkan kaedah ejaan Jawi dan Rumi dalam buku nahunya yang termasyhur, iaitu Pelita Bahasa Melayu penggal I (1940).
Dua orang tokoh Melayu lagi yang pernah memperkatakan ejaan Jawi ialah Raja Haji Muhammad Tahir bin almarhum Murshid Riau yang termuat di dalam bukunya Rencana Melayu (1928).
Seorang lagi tokoh Melayu ialah Mejar Datuk Haji Muhammad Said Sulaiman yang telah menulis buku Buku Katan (1936) dan Panduan Bagi Ejaan PBmPB (1936).
Pada tahun 1954, sebuah jawatankuasa penyiasat tulisan Jawi-Rumi dalam Kongres Persuratan Melayu se-Malaya Kedua di Seremban, telah membandingkan sistem tulisan Jawi dan Rumi.(Kongres Persuratan Melayu se-Malaya Kedua di Seremban:1954)
Hasil daripada penyiasatan itu maka disimpulkan (dalam Memorandum Mengenai Tulisan Rumi untuk Bahasa Melayu 1954) 11 kelebihan tulisan Rumi berbanding dengan 12 kelemahan tulisan Jawi, dan satu kelemahan tulisan Rumi berbanding dengan satu sahaja kelebihan tulisan Jawi.
Daripada hasil penyiasatan di atas, maka Angkatan Sasterawan 50 telah mengesyorkan bahawa tulisan Rumi dirasmikan bagi persuratan Melayu dengan tidak menghapuskan tulisan Jawi sehingga masa akan menentukannya.
Pengesyoran ini telah diterima oleh Kongres Bahasa dan Persuratan Melayu Ketiga, di Singapura/Johor Bahru, 1956, sambil mengambil ketetapan membentuk satu badan untuk mengkaji bagaimana hendak memelihara tulisan Jawi dan bagaimana hendak menyamakan ejaan tulisan Jawi di Malaya dan Indonesia.
Dalam tahun 1972, Raja Mukhtaruddin Dain, telah mengesyorkan satu sistem pemvokalan ejaan Jawi melalui penggunaan tanda-tanda baris sepenuhnya dengan mengetepikan penggunaan abjad ” ya ﻭ, ﻱwaw, alif ﺍ ” untuk menandakan bunyi vokal (Raja Mukhtaruddin Dain, 1972: 309-312). Beliau mengesyorkan tanda baris di atas melambangkan vokal a, tanda baris di bawah melambangkan vokal i, tanda baris di hadapan melambangkan vokal u, dan sebagainya.
Pada tahun 1981 Jawatankuasa Mengkaji Penggunaan Bahasa Malaysia di bawah naungan Kementerian Pendidikan Malaysia telah mengesyorkan supaya ejaan Jawi pada masa itu dikaji semula dan diperkemaskan. Oleh itu, pada tahun 1983, melalui daya usaha Dewan Bahasa dan Pustaka, Awang Mohamad Amin, telah membuat penyelidikan tentang tulisan Jawi yang berjudul ”Satu Kajian Terhadap Kaedah Ejaan Jawi Za’ba”. Tujuannya adalah untuk mencari data tentang ejaan Jawi bahasa Melayu dengan harapan bahawa data itu akan digunakan sebagai asas untuk menyempurnakan ejaan tersebut.
Bagaimanapun, hasil kajian tersebut telah dibahaskan oleh Raja Mukhtaruddin bin Raja Mohd. Dain dalam artikelnya ”Laporan Tentang Satu Kajian Kaedah Ejaan Melayu Za’ba yang dibuat oleh Tuan Awang Mohd. Amin” dan Haji Hamdan bin Haji Abdul Rahman dalam artikelnya ”Sistem Ejaan Jawi Bahasa Melayu Bagi Memenuhi Keperluan Masa Depan” dalam satu bengkel yang diadakan di Dewan Bahasa dan Pustaka pada bulan Februari 1983.
Sebagai kesan daripada perbincangan dalam bengkel itu, satu jawatankuasa ejaan Jawi Dewan Bahasa dan Pustaka, telah dibentuk untuk menyemak sistem tulisan yang ada pada masa itu (khususnya sistem tulisan Jawi Za’ba) dan memperkemaskannya.
Sistem ejaan itu dibengkelkan dalam Konvensyen Kebangsaan Tulisan Jawi di Terengganu pada bulan April, 1984. Sistem ejaan itu diterima oleh konvensyen, dan sebagai natijahnya, pada tahun 1986, diterbitkanlah buku Pedoman Ejaan Jawi Yang Disempurnakan oleh Dewan Bahasa dan Pustaka.
Buku ini mengandungi tiga bab, iaitu tentang pengenalan abjad dan huruf, bentuk huruf dan cara penulisan dan kaedah mengeja Jawi. Pada tahun 1988, Dewan Bahasa dan Pustaka menerbitkan pula buku Daftar Ejaan Rumi-Jawi.
Di kalangan orang Timur, Kang Keong Seock (1986) dari Korea telah menyiapkan satu kajian berjudul ”Perkembangan Tulisan Jawi dalam Masyarakat Melayu” sebagai satu tesis Sarjana Sastera di Universiti Malaya, yang kemudiannya diterbitkan oleh Dewan Bahasa dan Pustaka (1990). Dalam kajiannya, Kang menyentuh tentang sejarah perkembangan tulisan Jawi daripada bentuk Arab kepada Melayu asli dan menghuraikan perkembangan tulisan Jawi. Kang telah mengesyorkan satu sistem gaya tulisan Jawi yang baharu. Pengesyorannya yang pertama adalah untuk melestarikan prinsip penggunaan baris yang ada pada ejaan Arab bagi bunyi-bunyi vokal pada suku kata tertutup. Pengesyorannya yang kedua pula adalah bunyi vokal dalam suku kata terbuka mesti dilambangkan oleh abjad vokal yang sebenar.
Penutup
Secara ringkasnya tulisan Jawi berkembang dengan kemunculan dan penyebaran akhbar-akhbar dan majalah-majalah Melayu dalam ejaan Jawi dan penubuhan sekolah-sekolah Melayu dan penerbitan buku-buku pelajaran sekolah. Namun terdapat masalah dalam penyelarasan ejaan Jawi terutama sekali dalam pengejaan diftong dan juga pada persukuan kata tertentu. Walaupun terdapat kedua-dua buah buku panduan ejaan Jawi yang diterbitkan oleh Dewan Bahasa dan Pustaka, namun dari segi perlaksanaannya mengambil masa yang lama terutama untuk mengubah sesuatu sistem yang sekian lama wujud dan telah berakar umbi dalam kebiasaan masyarakat Melayu. Namun setelah tulisan Jawi diketepikan dalam pengajaran di sekolah, maka penggunaanya kini telah merosot.
Kesimpulannya pada penghujung tahun 1991, belum ada penyelarasan pada peringkat kebangsaan dalam sistem ejaan Jawi. Syarikat Utusan Melayu dalam terbitan-terbitan yang berbentuk Jawi masih lagi menggunakan sistem ejaan lama misalnya dalam akhbar Utusan Melayu dan majalah Utusan Qiblat. Begitu juga dengan Bahagian Pendidikan Agama, Kementerian Pendidikan yang menggunakan sistem tulisan Jawi yang berbeza dengan yang dikemukakan Dewan Bahasa. Ekoran daripada itu, pada tahun 1991, Konvensyen tulisan Jawi anjuran Pusat Islam di Kuala Lumpur telah mewujudkan satu Jawatankuasa Penyelarasan Ejaan Jawi cadangan pembaikan terhadap Pedoman Ejaan Jawi Yang Disempurnakan (PEJYD) oleh Dewan Bahasa dan Pustaka (1986/87).
Malah dengan perkembangan teknologi canggih, mesin komputer digunakan untuk penggunaan, pembelajaran dan penyebaran tulisan Jawi melalui perkataan (hardware) dan perisian (software) komputer dalam tulisan Arab secara meluas. Pada 5 Mac 1992, Timbalan Menteri di Jabatan Perdana Menteri telah melancarkan penggunaan dan penyebaran tulisan Jawi dengan terciptanya al-Bayan Arabic-English Bilingual Wordprocessor Jawi Version di Pusat Islam, Kuala Lumpur. Untuk meluaskan penggunaan tulisan Jawi, Kementerian Pendidikan Malaysia juga telah mengambil prakarsa untuk mengarahkan semua institusi yang berada di bawahnya menggunakan Pedoman Ejaan Jawi yang Disempurnakan oleh Dewan Bahasa dan Pustaka dengan sepenuhnya dalam penggunaan tulisan Jawi mereka.
Akhir sekali seni khat yang terdapat dalam tulisan Jawi terutama dalam pelbagai manuskrip Melayu dari zaman awal hingga abad ke-20 telah mengembangkan lagi tulisan Jawi. Kebanyakan manuskrip Melayu itu ditulis dalam bentuk khat gaya Naskhi yang dipengaruhi gaya Ta’liq, walaupun pada permulaan kemunculannya ada yang berbentuk gaya Thuluth yang terpengaruh dengan gaya Muhaqqaq dan Raihani. Pada penghujung abad ke-19 dan abad ke-20, kebanyakan karya dalam tulisan Jawi dicetak dengan mesin dan kebanyakan bentuk khatnya dalam gaya Nashki tetapi judul buku, tajuk, kepala halaman dan sebagainya ditulis dalam pelbagai gaya seperti Thuluth, Ta’liq, Dewani, Riq’ah dan lain-lain.
*khat tulisan Arab:
1.khat Naskhi
2.khat Ta’liq
3.khat Thuluth
4.khat Muhaqqaq
5.khat Raihani.
6.khat Dewani,
7.khat Riq’ah
*Gaya Tulisan Jawi
1.Gaya Kang
BBM 3402
Ejaan Jawi Kitab Pemimpin Johormengiring tekunkecil belummenuntut pengarangbarang berselisihmasing-masing muridterbit balikcabut hasiltersebut kecik3.2.1.4 Tanpa penggunaan abjad vokal pada suku kata tertutup. Misalnya:memungut menimbangcukup patutsambil hampirmenyuruh puncasepenuh mulutteluk tuturbibir minumbintang(15)3.2.1.5 Ada juga beberapa perkataan yang dieja secara anakronistik. Misalnya:dari sebab sebuah BBM 3402 Ejaan Jawi Kitab Pemimpin Johorsahaja sungguhpun
4.0 KESIMPULANSebanyak yang dapat dikesan, sistem ejaan pada akhbar yang telah diterbitkansekitar tahun 1880-an umumnya sistem ejaan tersebut banyak menyamai sistem ejaanyang digunakan dalam Kitab Pemimpin Johor. Ini memberi implikasi bahawa padapenghujung abad ke-19 M. Terdapat semacam pengekodan dalam sistem tulisan Jawi.Kegiatan tersebut berpusat di sekitar kawasan-kawasan yang terdapat penubuhansekolah-sekolah Melayu, percetakan dan persuratkhabaran Melayu seperti Melaka,Singapura, Johor dan mungkin juga Pulau Pinang. Kemungkinan hal ini berlaku keranadengan tertubuhnya sekolah-sekolah Melayu, maka buku-buku teks untuk kegunaansekolah perlu diterbitkan dan satu sistem ejaan Jawi yang baku perlu diterbitkan dan satusistem ejaan Jawi yang baku perlu diguna dan diajar kepada murid-murid. Dengantersebarnya literasi (celik huruf) , maka sebab itulah bahan-bahan bacaan umum sepertiakhbar dapat diterbitkan.Kini, Jawi merupakan tulisan bahasa Melayu yang telah diangkat menjadi bahasarasmi negara, sudah sewajarnyalah Jawi dipelajari oleh semua lapisan masyarakat keranaia adalah warisan rakyat Malaysia.(16)